نگهداری از بیماران دارای گاواژ در منزل نیاز به اطلاعاتی دارد که باید پرستاری از بیمار در منزل به خوبی با آن ها آشنا بوده و نکات مهمی را رعایت کند. ما در این مقاله قصد داریم در مورد موارد مهم در خصوص مراقبت از بیمار مبتلا به گاواژ را مورد بررسی قرار دهیم. هدف از این مقاله آشنایی هر چه بیشتر پرستار در انجام وظایف مربوطه در مورد نگهداری از بیمار گاواژی است.پرستاری از بیمار باید با توجه و تجربه صورت گیرد.
بیماری گاواژ چیست؟
افرادی که در حالت هوشیاری پایین، بر اثر برخی بیماری ها و حوادث قدرت بلع خود را از دست داده اند و مجبور به بستری هستند برای درمان نیاز به مراقبت های ویژه و تغذیه مناسب دارند.
در این زمان بیمار برای خوردن و آشامیدن دچار مشکل می شود. با استفاده از سوند معده این مشکل در آن ها برطرف خواهد شد.
سوند معده لوله ای است که از راه بینی وارد معده می شود. غذای این بیماران می بایست به صورت مایع باشد تا به راحتی از لوله عبور کندو لازم تجربه کافی جهت پرستاری از بیمار میباشد.
نگهداری از بیماران دارای گاواژ
پرستاری از بیماران نیاز به دقت و حوصله دارد. همچنین مراقبت هایی در قبل و بعد از انجام گاواژ وجود دارد که به شرح آن ها خواهیم پرداخت:
نگهداری قبل از لوله گذاری
- ۷ روز قبل از لوله گذاری از هیچ نوع داروی رقیق کننده خون استفاده نشود.
- تا ۸ ساعت قبل از لوله گذاری بیمار چیزی نخورد و نیاشامد.
- اگر بیمار دندان مصنوعی دارد حتما قبل از لوله گذاری آن ها را دربیاورد.
- توضیحی کامل در مورد لوله گذاری، حالاتی که ممکن است برای بیمار به وجود آید و همچنین تشریح کامل از هدف این کار و در نهایت دادن آرامش به بیمار
پرستاری بعد از لوله گذاری
- دقت داشته باشید لوله در جای مناسب باشد. به اندازه داخل معده رفته باشد.
- اطمینان از چرخش همه طرفه لوله که به راحتی انجام شود و هیچ گونه انسداد یا چسبندگی در لوله نباشد.
- پای بیمار بالا نگه داشته و آن ها را تکان دهید تا باعث انعقاد خون در بدن بیمار نشود.
نحوه انجام گاواژ
ابتدا لازم است که دست‌ها به‌طور کامل شسته شوند تا از هرگونه آلودگی جلوگیری شود. بیمار باید در وضعیت نشسته یا نیمه‌نشسته روی تخت قرار گیرد. پیش از شروع، اطمینان حاصل کنید که لوله به‌درستی در معده جای‌گیری شده باشد.
مرحله اول
برای اطمینان از محل قرارگیری لوله، سرنگ را به آن وصل کرده و مقداری از محتویات معده را به داخل سرنگ بکشید؛ سپس محتویات کشیده‌شده را دوباره به معده بازگردانید. اگر چیزی در سرنگ کشیده نشد، احتمال دارد که لوله در جای مناسب خود نباشد.
در صورتی که بیش از ۱۰۰ سی‌سی غذا در معده باقی‌مانده باشد، بهتر است تغذیه بیمار به تعویق افتاده و منتظر تخلیه معده بمانید. پس از تخلیه، تغذیه بیمار را ادامه دهید. در آغاز فرآیند گاواژ، می‌توانید آب، آب‌میوه یا محلول قندی به بیمار بدهید. حجم پیشنهادی برای هر چهار ساعت، ۵۰ سی‌سی است.
مرحله دوم
این مقدار بسته به وضعیت بیمار و ظرفیت معده او قابل افزایش تا ۷۰ سی‌سی نیز میباشد. برای جلوگیری از ورود هوا به معده، لوله را با انگشت خود مسدود کنید. سپس سرنگ را از انتهای لوله جدا کرده و پیستون آن را خارج کنید. سرنگ را مجدداً به لوله متصل کرده و لوله را با ۳۰ سی‌سی آب شستشو دهید.
مرحله سوم
پیش از اتمام آب شستشو، محلول غذایی را وارد سرنگ کنید و این مایع را به‌آرامی در طول ۱۰ تا ۱۵ دقیقه تزریق نمایید. پس از اتمام محلول غذایی، توصیه می‌شود ۵۰ سی‌سی آب داخل سرنگ بریزید تا داخل لوله شسته شود. قبل از اینکه کل آب شستشو تمام شود، لوله معده را با انگشت فشار داده و سرنگ را از آن جدا کنید.
پیستون سرنگ را در محل مناسب خود قرار دهید و سپس سرنگ را دوباره به انتهای لوله متصل کنید تا از ورود هوا به معده جلوگیری شود. در پایان، بیمار باید حداقل ۳۰ دقیقه در همان وضعیت باقی بماند.
نگهداری از بیماران دارای گاواژ در منزل و نکات مهم
- در طول این بیماری سعی شود همه مواد مورد نیاز بدن بیمار تامین گردیده و آن را به بهترین شکل ممکن و با توجه به دستورالعمل ها به بیمار داد.
- غذا از یک صافی رد شود تا از انسداد راه لوله جلوگیری شود.
- هرگز دارو و غذا با هم مخلوط نشوند.
- اگر دهان و گلوی بیمار خشک شد می تواند از آدامس یا آبنبات (در صورت مشورت با پزشک) استفاده کند. همچنین استفاده از بخور نیز به او کمک خواهد کرد.
انواع مشکلات بیمار گاواژی
مراقبت از بیمار مبتلا به گاواژ ممکن است چالش هایی را به دنبال داشته باشد. اینکه بیمار دچار اسهال، تهوع و استفراغ، نفخ، یبوست، ورود مواد غذایی به ریه بیمار یا انسداد لوله شود.
یک پرستار بیمار گاواژی می بایست دلایل ایجاد این نوع مشکلات در بیمار گاواژی را بداند تا درصدد حل آن ها برآید. به طور مثال به علل ایجاد چندین مشکل که در بین این بیماران ممکن است پیش آید می پردازیم.
به عواملی مانند غذای چرب، حسایت به نوعی ماده غذایی، بالا بودن سرعت ورود غذا، سرد بودن غذا، آلوده و یا فاسد بودن غذا بستگی دارد.
حالت تهوع و استفراغ:
به عواملی مانند فشار و سرعت بالای ورود غذا، پر بودن معده، تخلیه سخت مواد از معده، خارج شدن لوله از معده بیمار بستگی دارد.
نفخ شکم:
به عواملی مانند وارد شدن هوا همراه غذا به معده، حجم غذای زیاد، سرعت بالای ورود غذا و سرد بودن غذا بستگی دارد.
به عواملی مانند مصرف بیش از حد لبنیات، مصرف کم میوه، سبزیجات و مایعات بستگی دارد.
ورود مواد غذایی به ریه:
ممکن است لوله در جای خود نباشد و یا بر اثر استفراغ این مواد به داخل ریه ریخته شود.
انسداد لوله:
به عواملی مانند وجود ذرات درشت در مایع غذای بیمار، پیچ خوردگی در مسیر لوله بستگی دارد.
نکاتی در مورد مراقبت از پوست و جلوگیری از عفونت در نگهداری از بیمار گاواژی
در هنگام پرستاری از بیمار گاواژی باید نکاتی را رعایت کرد تا باعث ایجاد زخم، عفونت و بیماری های دیگر در بیمار نشود.
- قرار دادن پانسمان روی محل خروج لوله نصب و با یک چسب باریک از دو طرف لوله به دیواره شکم ثابت می ماند. بخشی از گاز استریل پانسمان زیر صفحه پلاستیکی قرار می گیرد تا پوست صدمه کمتری ببیند.
- در صورت مشاهده ترشحات چرکی و غلیظ حتما مورد را با پزشک در میان بگذارید.
- پوست اطراف لوله ممکن است دچار تورم، قرمزی، سوزش و خارش شود. در این مواقع بایستی با آب و صابون یا سرم شستشو شسته شود، پس از خشک کردن محل پانسمان کرده و یا گاز استریل روی آن قرار داد.
- با مشاهده هر گونه آثار زخم و عفونت حتما پزشک بیمار در جریان قرار داده شود.
- در صورت خونریزی در هنگام اسهال و یا استفراغ بیمار حتما پزشک مطلع شود.
- در نگهداری از بیمار گاواژی در صورت خارج شدن لوله حتما به این موضوع دقت شود که ظرف مدت ۴ تا ۶ ساعت مجرا گاواژ بسته خواهد شد. بنابراین زودتر اقدام کرده و محل قرارگیری لوله بررسی و انجام شود.
- از دهان شویه و مسواک برای بهداشت دهان و دندان بیمار استفاده شود.
- هر ۲ روز یک بار چسب بینی تعویض گردد و پوست بینی از وجود حساسیت های ناشی از سوزش و قرمزی بررسی گردد.
دارو به بیمار
داروهای مایع را که بدون هیچ دردسری با سرنگ به داخل لوله می توان تزریق کرد. اما اگر دارو به صورت قرص است می توان در آب حل کرد و پس از حل شدن کامل آن را داخل لوله تزریق کرد. دقت داشته باشید داروها را به موقع به بیمار بدهید.
چگونگی خارج کردن لوله گاواژ
- در ابتدا دستکش بپوشید
- شستشوی لوله با آب یا سرم
- ابتدا لوله را ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر به آرامی بیرون کشیده و سپس به سرعت لوله از بینی خارج کنید.
- بعد از خارج شدن لوله حتما از دهان شویه استفاده شود.
محلول گاواژ جهت تغذیه بیمار گاواژی چه نوع محلولی است؟
محلول گاواژ همان مواد غذایی برای بیمار است که به صورت محلول درآمده و حتی از صافی نیز رد می شود.
اگر نگهداری از بیمار گاواژی برعهده شماست و قصد دارید مواد غذایی برای بیمار را خود شما در منزل تهیه کنید بهتر است از موادی مانند گوشت، شیر، برنج، موز، عسل و …
حتما در برنامه غذايي بیمار از فيبر استفاده شود زيرا الگوي دفع بيمار، مشابه افراد عادي می باشد.
خدمات پرستاری
یک راهنمایی برای افرادی که بیمار گاواژی در منزل دارند و نمی توانند او را مدت طولانی در بیمارستان بستری نمایند. بهتر است با استخدام یک پرستار باتجربه و متخصص آرامش را به بیمار و خانواده برگردانید. اعزام این پرستاران از مراکز خدمات پرستاری در منزل؛ با سابقه کاری که در این زمینه دارند می توانند تمام نکات مهم در نگهداری از بیمار گاواژی را رعایت کنند تا بهبود بیمار سریع تر اتفاق بیفتد.
