وبلاگ

نگهداری از بیمار پوشکی؛ راهنمای جامع، انسانی و حرفه‌ای

نگهداری از بیمار پوشکی یکی از مهم‌ترین وظایف در حوزه مراقبت‌های بهداشتی و پرستاری به شمار می‌رود. بسیاری از بیماران، به دلیل کهولت سن، بیماری‌های خاص، ناتوانی‌های حرکتی یا مشکلات عصبی، قادر به کنترل ادرار یا مدفوع خود نیستند و نیازمند استفاده از پوشک بزرگسال هستند. مراقبت صحیح از چنین بیمارانی علاوه بر حفظ بهداشت و سلامت آنها، به کیفیت زندگی و روحیه‌شان کمک فراوانی می‌کند.

در این مقاله سعی داریم به شما بیاموزیم که چگونه با رعایت اصول بهداشتی، اخلاقی و حرفه‌ای از بیماران پوشکی مراقبت کنید، چالش‌ها را بشناسید و بهترین راهکارها را به‌کار بگیرید.

چرا برخی بیماران نیاز به پوشک دارند؟

پیش از هر چیز لازم است بدانیم دلایل نیاز به پوشک چیست. بیماران ممکن است به دلایل مختلف دچار بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع شوند. از جمله مهم‌ترین علل عبارت‌اند از:

✅ سالمندی و ضعف عضلات کف لگن
✅ سکته مغزی و اختلال در کنترل اعصاب مثانه و روده
✅ بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون یا ام‌اس
✅ بی‌تحرکی طولانی‌مدت پس از جراحی‌ها یا شکستگی‌ها
✅ اختلالات ذهنی مانند آلزایمر و زوال عقل
✅ برخی اختلالات مادرزادی یا آسیب‌های نخاعی

در هر یک از این موارد، بیمار نیازمند حمایت جسمی و روانی است تا بتواند با شرایط جدید کنار بیاید.

اهمیت نگهداری صحیح از بیمار پوشکی

نگهداری از بیمار پوشکی فقط تعویض پوشک نیست. اهمیت این موضوع در چند بُعد اساسی دیده می‌شود:

🌱 پیشگیری از عفونت و زخم بستر: پوست بیمار بسیار حساس و آسیب‌پذیر است. در صورت تماس طولانی‌مدت با رطوبت و مواد دفعی، دچار سوختگی، زخم یا عفونت می‌شود.

🌱 حفظ عزت نفس و آرامش روانی بیمار: بسیاری از بیماران به‌خاطر این شرایط خجالت‌زده یا افسرده می‌شوند. مراقبت با احترام و محبت می‌تواند روحیه آنها را بهبود بخشد.

🌱 راحتی و خواب بهتر بیمار: وقتی پوشک به‌موقع تعویض شود و محیط خشک و تمیز باشد، بیمار احساس راحتی بیشتری دارد.

مهارت‌های لازم برای مراقبت از بیمار پوشکی

یک مراقب یا پرستار باید مهارت‌های زیر را داشته باشد:

🧡 آشنایی با انواع پوشک بزرگسال
پوشک‌ها در سایزها و مدل‌های مختلف (چسبی، شورتی، یک‌بارمصرف یا چندبارمصرف) تولید می‌شوند. مراقب باید بتواند بر اساس شرایط بیمار، مناسب‌ترین نوع را انتخاب کند.

🧡 مهارت در تعویض پوشک بدون آسیب به پوست
تعویض پوشک باید آرام، با حوصله و با دقت انجام شود. استفاده از دستکش، مواد ضدعفونی و کرم‌های محافظ پوست بسیار مهم است.

🧡 ارتباط محترمانه و حفظ حریم بیمار
رعایت شأن و حریم شخصی بیمار، حتی اگر دچار مشکلات ذهنی باشد، یک اصل اخلاقی در پرستاری است.

🧡 مشاهده دقیق وضعیت بیمار
مراقب باید تغییرات پوستی (قرمزی، زخم، التهاب) یا تغییر در رنگ و بوی ادرار و مدفوع را به‌موقع تشخیص دهد و به پزشک اطلاع دهد.

مراحل تعویض پوشک بیمار

در ادامه به‌طور گام‌به‌گام مراحل تعویض پوشک را شرح می‌دهیم:

1️⃣ آماده کردن وسایل: دستکش یک‌بارمصرف، پوشک تمیز، دستمال مرطوب بهداشتی، حوله، سطل زباله پوشک، کرم محافظ پوست.

2️⃣ آماده‌سازی محیط و بیمار: پرده یا درب اتاق را ببندید. بیمار را روی تخت بخوابانید و زیر او ملحفه تمیز یا پد یک‌بارمصرف بگذارید.

3️⃣ درآوردن پوشک کثیف: چسب‌ها را باز کرده، آرام پاهای بیمار را بلند کنید، پوشک را از زیر او خارج کنید و در کیسه زباله بیندازید.

4️⃣ تمیز کردن پوست: از جلو به عقب (برای پیشگیری از انتقال آلودگی)، با دستمال مرطوب یا آب ولرم و حوله نرم پوست را تمیز کنید.

5️⃣ خشک و ضدعفونی کردن پوست: اجازه دهید پوست خشک شود، سپس کرم محافظ بزنید.

6️⃣ قرار دادن پوشک جدید: پوشک تمیز را زیر بیمار قرار دهید، چسب‌ها را تنظیم و محکم کنید تا نه خیلی شل و نه خیلی سفت باشد.

7️⃣ جمع‌آوری وسایل و شست‌وشو: دستکش را دربیاورید، دست‌ها را بشویید، وسایل را مرتب کنید.

مراقبت از پوست بیمار

پوست بیمار به دلیل تماس مداوم با رطوبت و اصطکاک، بیشتر از حالت عادی آسیب‌پذیر است. برای مراقبت از پوست به نکات زیر توجه کنید:

🌷 تعویض پوشک به‌موقع، حداقل هر ۳ تا ۴ ساعت یا بلافاصله پس از خیس یا آلوده شدن.
🌷 استفاده از کرم‌های ضدسوختگی و پودر بچه برای کاهش اصطکاک و التهاب.
🌷 شست‌وشوی پوست با آب ولرم و صابون ملایم، سپس خشک کردن با حوله نرم.
🌷 بررسی مداوم پوست برای مشاهده علائم زخم، قرمزی یا عفونت.

چالش‌های مراقبت از بیماران پوشکی

نگهداری از بیمار پوشکی کار ساده‌ای نیست و ممکن است با چالش‌های زیر همراه باشد:

🔷 شرم و خجالت بیمار: بسیاری از بیماران، به‌خصوص سالمندان، در ابتدا احساس شرمندگی و ناراحتی می‌کنند. مراقب باید با رفتار محترمانه این حس را کاهش دهد.

🔷 زخم بستر: اگر تعویض پوشک به‌موقع نباشد یا بیمار بی‌حرکت بماند، پوست او زخم می‌شود.

🔷 هزینه‌های بالا: خرید پوشک و لوازم بهداشتی برای خانواده‌ها هزینه‌بر است. می‌توان از تأمین اجتماعی یا سازمان‌های حمایتی کمک گرفت.

🔷 فرسودگی مراقب: مراقبان ممکن است از نظر جسمی و روحی خسته شوند. تقسیم وظایف بین اعضای خانواده یا گرفتن پرستار کمکی می‌تواند کمک‌کننده باشد.

حمایت عاطفی از بیماران پوشکی

نباید فراموش کرد که بیماران علاوه بر مراقبت جسمی، نیاز به حمایت روحی دارند. راهکارهایی برای تقویت روحیه بیمار:

🌸 گفت‌وگو و شنیدن دغدغه‌های او
🌸 ایجاد حس استقلال و مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها
🌸 تشویق به انجام حرکات ورزشی سبک در صورت امکان
🌸 حضور و محبت خانواده در کنار بیمار

استفاده از پرستار حرفه‌ای در منزل

در بسیاری از موارد، خانواده‌ها به دلیل مشغله یا نداشتن تجربه کافی، نیاز به پرستار حرفه‌ای دارند. پرستاران آموزش‌دیده می‌توانند با مهارت‌های لازم، علاوه بر نگهداری بهداشتی، مراقبت‌های پزشکی نیز ارائه دهند. انتخاب پرستار مطمئن و معتبر از مراکز مجاز بسیار مهم است.

مراقبت از بیمار پوشکی

یکی از اقدامات مهم و ضروری در این نوع از رسیدگی نحوه تعویض پوشک بیمار است که بایستی به درستی و به موقع تعویض گردد. اگر در خانه از بیمار عزیز خود مراقبت می کنید و یا پرستار یک بیمار یا سالمند پوشکی هستید و خود را مسئول تعویض پوشک می دانید فقط کافیست مراحل ساده زیر را درست انجام دهید تا کار برای شما و بیمار راحت تر انجام گردد. نگهداری از ییماران پوشکی

آنچه شما  در مورد تعویض پوشک نیاز دارید

• دستکش پزشکی یکبار مصرف
• یک پوشک تمیز برای بزرگسالان
• یک کیسه زباله پلاستیکی
• دستمال مرطوب (مانند دستمال مرطوب بچه یا دستمال مرطوب معمولی)، پاک کننده پوست و پارچه های یکبار مصرف
• کرم و یا لوسیون

وجود یک فرد بالغ کنار شما در حین انجام این اقدامات کمک زیادی خواهد کرد تا بتوانید به آسانی پوشک بیمار یا سالمند را تعویض کنید. اگر در حال حاضر یک تخت برای بیمار ندارید، حتما خریداری کنید. این امر مراقبت از فرد در بستر را آسان تر می کند و باعث می شود او احساس راحتی بیشتری کند.

مراحل تعویض ایزی لایف و نگهداری از بیمار پوشکی

برای رسیدگی  از بیمار پوشکی باید مراحل زیر را انجام دهیم:

مرحله اول

دستان خود را کاملاً بشویید و خشک کنید. یک جفت دستکش پزشکی یکبار مصرف بپوشید.

اگر تختخواب بیمار قابل تنظیم است، کل تختخواب را تا یک ارتفاع راحت (معمولاً کمی پایین از باسن خود) بالا ببرید. سر تخت را تا حدی پایین بیاورید که می تواند تحمل کند.

با استراحت بیمار روی پشت خود، تسمه ها یا نوار چسبی پوشک بیمار را محکم کنید.

یک دست روی مفصل بیمار و دیگری روی شانه او باشد و روی او را از سمت خود برگردانید. ممکن است این کار را با کمک یک فرد توانای دیگر انجام دهید، که می تواند در حین کار بیمار را در کنار خود نگه دارد.

اگر پوشک را به اندازه کافی زیر لگن آنها چسباندید، اکنون پوشک بیمار را به سمت خود و از زیر بکشید. پوشک استفاده شده را به سمت داخل آن بچرخانید تا محتوبات به بیرون نریزد.

مرحله دوم

پوشک آلوده را در یک کیسه زباله پلاستیکی قرار دهید (اما هنوز در کیسه را به طور کامل نبندید).

با استفاده از دستمال مرطوب یا پاک کننده های پوستی و پارچه های یکبار مصرف ناحیه پوشک فرد، جلو و عقب را تا حد امکان تمیز کنید. از فشار دادن یا مالش زیاد پوست خودداری کنید. شاید لازم باشد که بیمار را روی قسمت پشت بچرخانید تا مناطقی را که نمی توانید به آن برسید کاملاً تمیز کنید. دستمال مرطوب یا دستمال استفاده شده را در کیسه مواد غذایی پلاستیکی قرار دهید.

پوست فرد بیمار را بررسی کنید تا زخم نشده باشد. هر روز علائم اولیه ابتلا به فشار خون را به طور روزانه بررسی کنید.

برای مرطوب کردن و محافظت از پوست، از کرم مانع استفاده کنید.

بعد از اینکه پوست بیمار کاملاً خشک شد، یک طرف پوشک بیمار را بچرخانید و آن را زیر سمت خود بگیرید. صاف کرده و بقیه پوشک را روی تخت قرار دهید.

مرحله سوم

فرد را به سمت خود روی پوشک بچرخانید و سپس طرف دیگر پوشک را بیرون بکشید. هرگونه چین و چروک را صاف کرده و پوشک بیمار را طبق دستور کار تعویض کنید.

دستکش های پزشکی یکبار مصرف خود را برداشته و آنها را در کیسه زباله پلاستیکی قرار دهید.

دستان خود را کاملاً بشویید و خشک کنید.

اگر تخت بیمار قابل تنظیم است، آن را به ارتفاع دلخواه برگردانید و سر تخت را به سطح مورد نظر بالا ببرید. در صورت تمایل، شخص را با یک پتو بپوشانید.

حقوق نگهداری از بیمار پوشکی

شرایط حقوق و مزایای که پرستار با سالمند پوشکی کار خواهد کرد به عوامل مختلفی بستگی دارد: 1 – جنسیت پرستار نسبت به سالمند 2- وزن سالمند 3- توانایی حرکت سالمند و غیره ….

و اما سخن آخر 

مرکز خدمات پرستاری هیراد دارای شعبه در شمال، شرق و غرب تهران است که به علت آسودگی و رفاه حال مشتریان خود آماده پذیرش و کمک به شهروندان تهرانی می باشد. این مرکز انواع خدمات پرستاری را در تمام ساعات شبانه روز انجام می دهد و به صورت 24 ساعته پاسخگوی افراد از طریق تلفن تماس، پشتیبانی سایت و همچنیناپلیکیشن هیرادمی باشد.   تمامی اقدامات در حوزه پرستاری و همین طور اقدامات دیگری از قبیل اعزام افراد مجرب برای انجام آزمایش، اعزام آمبولانس، ارائه انواع تجهیزات پزشکی و اعزام افرادی جهت خدمات و نظافت امور منزل و… را انجام می دهد.

جمع‌بندی

نگهداری از بیمار پوشکی کاری انسانی و ارزشمند است که نیازمند مهارت، صبر و عشق است. رعایت بهداشت، توجه به نیازهای روحی و جسمی بیمار، شناخت چالش‌ها و روش‌های مقابله با آن‌ها، باعث می‌شود بیمار در آرامش زندگی کند و مراقبان نیز احساس رضایت بیشتری داشته باشند.

فراموش نکنید که بیماران پوشکی، بیش از هر چیز نیازمند مهربانی، احترام و همراهی شما هستند.