نگهداری از بیماران دارای گاواژ در منزل نیاز به اطلاعاتی دارد که باید پرستاری از بیمار در منزل به خوبی با آن ها آشنا بوده و نکات مهمی را رعایت کند. ما در این مقاله قصد داریم در مورد موارد مهم در خصوص مراقبت از بیمار مبتلا به گاواژ را مورد بررسی قرار دهیم. هدف از این مقاله آشنایی هر چه بیشتر پرستار در انجام وظایف مربوطه در مورد نگهداری از بیمار گاواژی است.پرستاری از بیمار باید با توجه و تجربه صورت گیرد.
سرفصل مطالب:
- تعریف دقیقی از بیماری گاواژ
- مراقبت های قبل و بعد از لوله گذاری
- نحوه انجام گاواژ
- نکات مهم و کلیدی
- انواع مشکلاتی که شاید پیش آید
- مراقبت هایی جهت پیشگیری از عفونت و رعایت بهداشت
- نحوه دادن دارو به بیمار گاواژی
- چگونگی خارج کردن لوله گاواژ در منزل
- توضیحی در مورد محلول گاواژ
نگهداری از بیمار
بیماری گاواژ چیست؟
افرادی که در حالت کما و هوشیاری پایین، یا بر اثر برخی بیماری ها و حوادث که قدرت بلع خود را از دست داده اند و مجبور به بستری هستند برای درمان نیاز به مراقبت های ویژه و تغذیه مناسب دارند.
در این وضعیت بیمار در خوردن و آشامیدن دچار مشکل می شود. با استفاده از سوند معده این مشکل در آن ها برطرف خواهد شد.
سوند معده لوله ای است که از راه بینی وارد معده می شود. غذای این بیماران می بایست به صورت مایع باشد تا به راحتی از لوله عبور کندو لازم تجربه کافی جهت پرستاری از بیمار میباشد.
پرستاری از بیمار گاواژی در منزل
پرستاری از بیماران نیاز به دقت و حوصله دارد. همچنین مراقبت هایی در قبل و بعد از انجام گاواژ وجود دارد که به شرح آن ها خواهیم پرداخت:
مراقبت های قبل از لوله گذاری
- ۷ روز قبل از لوله گذاری از هیچ نوع داروی رقیق کننده خون استفاده نشود.
- تا ۸ ساعت قبل از لوله گذاری بیمار چیزی نخورد و نیاشامد.
- اگر بیمار دندان مصنوعی دارد حتما قبل از لوله گذاری آن ها را دربیاورد.
- توضیحی کامل در مورد لوله گذاری، حالاتی که ممکن است برای بیمار به وجود آید و همچنین تشریح کامل از هدف این کار و در نهایت دادن آرامش به بیمار
مراقبت های بعد از لوله گذاری
- دقت داشته باشید لوله در جای مناسب باشد. به اندازه درست به داخل معده رفته باشد.
- اطمینان از چرخش همه طرفه لوله که به راحتی انجام شود و هیچ گونه انسداد یا چسبندگی در لوله نباشد.
- پای بیمار بالا نگه داشته و آن ها را تکان دهید تا باعث انعقاد خون در بدن بیمار نشود.
پرستاری از بیمار گاواژی
نحوه انجام گاواژ در پرستاری از بیمار مبتلا به گاواژ
- قبل از هر کاری ابتدا می بایست دست ها شسته شوند.
- بیمار در حالت نشسته و یا نیمه نشسته روی تخت باشد.
- حتما اطمینان داشته باشید لوله در معده قرار گرفته باشد.
- سرنگ را به لوله معده وصل کرده و مقداری از محتویات معده را به داخل سرنگ کشیده و مجدداً آن به معده تزریق می شود. اگر محتویات معده به داخل سرنگ کشیده نشد احتمال دارد لوله داخل معده نباشد.
- اگر بیشتر از ۱۰۰ سی سی غذا در معده باقی مانده باشد بهتر است به بیمار غذا داده نشود تا تخلیه معده انجام گردد و سپس به بیمار غذا تزریق شود.
- در شروع گاواژ در نگهداری از بیمار گاواژی می توان به بیمار آب، آب میوه و یا سرم قندی داد. مقدار آن می تواند ۵۰ سی سی در هر ۴ ساعت باشد. پس از آن می توان مقدار سی سی را تا ۷۰ هم افزایش داد که البته بستگی به بیمار و گنجایش معده وی دارد.
- لوله معده را با انگشت خود بسته تا از ورود هوا به معده جلوگیری شود. سپس سرنگ را از انتهای لوله جدا کرده و پیستون از داخل سرنگ خارج شود.
- سرنگ را به لوله وصل کرده و لوله با ۳۰ سی سی آب شسته شود.
- قبل از تمام شدن آب، محلول غذایی به داخل سرنگ ریخته شود. سپس مایع به آرامی و در طی ۱۰ تا ۱۵ دقیقه تزریق شود.
- قبل از تمام شدن محلول غذایی بهتر است ۵۰ سی سی آب داخل سرنگ ریخته تا لوله شسته شود.
- قبل از تمام شدن آب، لوله معده را با فشار انگشت بسته و سرنگ از لوله معده جدا شود. پیستون را داخل سرنگ قرار داده و مجدداً سرنگ را به سر لوله وصل کرده تا از ورود هوا به داخل معده جلوگیری شود. سپس بیمار باید به مدت ۳۰ دقیقه در همان وضعیت قرار گیرد.
نکات مهم پرستاری و نگهداری از بیماران دارای گاواژ در منزل
- در طول این بیماری سعی شود همه مواد مورد نیاز بدن بیمار تامین گردیده و آن را به بهترین شکل ممکن و با توجه به دستورالعمل ها به بیمار داد.
- غذا از یک صافی رد شود تا از انسداد راه لوله جلوگیری شود.
- هرگز دارو و غذا با هم مخلوط نشوند.
- اگر دهان و گلوی بیمار خشک شد می تواند از آدامس یا آبنبات (در صورت مشورت با پزشک) استفاده کند. همچنین استفاده از بخور نیز به او کمک خواهد کرد.
انواع مشکلات بیمار گاواژی
مراقبت از بیمار مبتلا به گاواژ ممکن است چالش هایی را به دنبال داشته باشد. اینکه بیمار دچار اسهال، تهوع و استفراغ، نفخ، یبوست، ورود مواد غذایی به ریه بیمار یا انسداد لوله شود.
یک پرستار بیمار گاواژی می بایست دلایل ایجاد این نوع مشکلات در بیمار گاواژی را بداند تا درصدد حل آن ها برآید. به طور مثال به علل ایجاد چندین مشکل که در بین این بیماران ممکن است پیش آید می پردازیم.
به عواملی مانند غذای چرب، حسایت به نوعی ماده غذایی، بالا بودن سرعت ورود غذا، سرد بودن غذا، آلوده و یا فاسد بودن غذا بستگی دارد.
حالت تهوع و استفراغ:
به عواملی مانند فشار و سرعت بالای ورود غذا، پر بودن معده، تخلیه سخت مواد از معده، خارج شدن لوله از معده بیمار بستگی دارد.
نفخ شکم:
به عواملی مانند وارد شدن هوا همراه غذا به معده، حجم غذای زیاد، سرعت بالای ورود غذا و سرد بودن غذا بستگی دارد.
به عواملی مانند مصرف بیش از حد لبنیات، مصرف کم میوه، سبزیجات و مایعات بستگی دارد.
ورود مواد غذایی به ریه:
ممکن است لوله در جای خود نباشد و یا بر اثر استفراغ این مواد به داخل ریه ریخته شود.
انسداد لوله:
به عواملی مانند وجود ذرات درشت در مایع غذای بیمار، پیچ خوردگی در مسیر لوله یا شسته نشدن خوب و کامل لوله بستگی دارد.
پرستاری از بیمار
نکاتی در مورد مراقبت از پوست و جلوگیری از عفونت در نگهداری از بیمار گاواژی
در هنگام پرستاری از بیمار گاواژی باید نکاتی را رعایت کرد تا باعث ایجاد زخم، عفونت و بیماری های دیگر در بیمار نشود.
- پانسمان روی محل خروج لوله قرار داده می شود و با یک چسب باریک از دو طرف لوله به دیواره شکم ثابت می ماند. بخشی از گاز استریل پانسمان زیر صفحه پلاستیکی قرار می گیرد تا پوست صدمه کمتری ببیند.
- در صورت مشاهده ترشحات چرکی و غلیظ حتما مورد را با پزشک در میان بگذارید.
- پوست اطراف لوله ممکن است دچار تورم، قرمزی، سوزش و خارش شود. در این مواقع بایستی با آب و صابون یا سرم شستشو شسته شود، پس از خشک کردن محل پانسمان کرده و یا گاز استریل روی آن قرار داد.
- با مشاهده هر گونه آثار زخم و عفونت حتما پزشک بیمار در جریان قرار داده شود.
- در صورت خونریزی در هنگام اسهال و یا استفراغ بیمار حتما پزشک مطلع شود.
- در نگهداری از بیمار گاواژی در صورت خارج شدن لوله حتما به این موضوع دقت شود که ظرف مدت ۴ تا ۶ ساعت مجرا بسته خواهد شد. بنابراین زودتر اقدام کرده و محل قرارگیری لوله بررسی و انجام شود.
- از دهان شویه و مسواک برای بهداشت دهان و دندان بیمار استفاده شود.
- هر ۲ روز یک بار چسب بینی تعویض گردد و پوست بینی از وجود حساسیت های ناشی از سوزش و قرمزی بررسی گردد.
نحوه دادن دارو به بیمار گاواژی
داروهای مایع را که بدون هیچ دردسری با سرنگ به داخل لوله می توان تزریق کرد. اما اگر دارو به صورت قرص است می توان در آب حل کرد و پس از حل شدن کامل آن را داخل لوله تزریق کرد. دقت داشته باشید داروها را به موقع به بیمار بدهید.
چگونگی خارج کردن لوله گاواژ
- در ابتدا دستکش پوشیده
- شستشوی لوله با آب یا سرم
- ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر از لوله را به آرامی بیرون کشیده و سپس به سرعت لوله از بینی خارج شود.
- بعد از خارج شدن لوله حتما از دهان شویه استفاده شود.
محلول گاواژ جهت تغذیه بیمار گاواژی چه نوع محلولی است؟
محلول گاواژ همان مواد غذایی برای بیمار است که به صورت محلول درآمده و حتی از صافی نیز رد می شود. این محلول را می توان در منزل آماده کرد و یا به صورت آماده از داروخانه تهیه نمود. محلول آماده شامل کربوهیدرات، پروتئین، چربی، ویتامین و املاح مورد نیاز بدن می باشد.
اگر نگهداری از بیمار گاواژی برعهده شماست و قصد دارید مواد غذایی برای بیمار را خود شما در منزل تهیه کنید بهتر است از موادی مانند گوشت، شیر، برنج، موز، عسل و … میکس شده و از صافی بگذرانید تا همه نوع مواد مغذی به بدن بیمار برسد.
حتما در برنامه غذايي بیمار از فيبر استفاده شود زيرا الگوي دفع بيمار، مشابه افراد عادي می باشد.
خدمات پرستاری
یک راهنمایی برای افرادی که بیمار گاواژی در منزل دارند و نمی توانند او را مدت طولانی در بیمارستان بستری نمایند. بهتر است با استخدام یک پرستار باتجربه و متخصص آرامش را به بیمار و خانواده برگردانید. اعزام این پرستاران از مراکز خدمات پرستاری در منزل؛ با سابقه کاری که در این زمینه دارند می توانند تمام نکات مهم در نگهداری از بیمار گاواژی را رعایت کنند تا بهبود بیمار سریع تر اتفاق بیفتد.